İşte kendisini tanıtmaya çalışacağımız Hafız Abdullah Nazırlı hoca da ömrünü Kur’ân-ı Kerîm’e adayarak, Kur’ân’a hizmet etmek suretiyle yücelmiş gönüllerde yer etmiş bir şahsiyettir.
Hayatı:
1340/1920 yılında Elazığ ilinin Hoş köyünde dünyaya gelmiştir. Babası, Hâni’li İmamzadelerden Sûfi Abdulfettah oğlu Hacı Ali Efendi; annesi ise, Hoş’lu Çuvalzadelerden İbrahim Efendi’nin kızı, Hatice hanımdır. Küçük yaşlarda geçirdiği bir hastalık sebebiyle sağ gözünü kaybetmiş, çocukluğunu ve gençliğini Hâni’de geçirmiştir. 1943’lü yıllarda II. Dünya Savaşı sırasında askere gitmiş, on bir ay Bulgaristan sınırında, on üç ay da Çorlu Askeri Hastanesi’nde askerlik görevi yapmıştır. Askerlik dönüşü Kayseri’de eğitimini tamamlayıp 1945 yılında icazet aldıktan sonra Malatya’da ilk resmi görevine başlamıştır. Malatya’da görev yaptığı esnada Kangal Müftüsü Abdullah Apaydın’ın kızı ile evlenmiş, 06 üç erkek, üç kız çocuğu dünyaya gelmiştir. 1955 yılında Elazığ Şıra Meydanı Camii’ne imam hatip olarak atanmış, daha sonra İhsaniye Camii Kur’ân kursu öğreticisi görevine geçmiştir. Elazığ’da 20 yıl boyunca çeşitli camilerde imam hatiplik ve vaizlik, çeşitli Kur’ân kurslarında Kur’ân öğreticiliği görevlerinde bulunmuştur. 1975 yılında emekli olmuş ancak 2000 yılına kadar fahri olarak bilfiil Kur’ân hizmetlerine devam etmiştir.
Kurra Hafız Abdullah Nazırlı hoca, 107 yaşında 12 Şubat 2021 Cuma günü Elazığ Fethi Sekin Şehir Hastanesi’nde, ruhunu Allah’a teslim etmiştir. Kendisine yüce Allah’tan rahmet diliyorum. Allah bizleri şefaatine nail eylesin.
İlmî Kişiliği:
Hafız Abdullah Nazırlı hoca, Kur’ân-ı Kerîm hafızlığı ile birlikte Arapça hat sanatına vâkıf olup çok güzel hat yazıları mevcuttur. Aruz ve hece vezni ile halk ve divan tarzında şiirler yazmıştır. Özellikle Hz. Peygamber için yazdığı çok güzel naatları vardır. Mûsıkî ile yakından ilgilenmiştir. Ezanın çeşitli makamlarla okunmasına önem vermiştir.
Kısaca ifade etmek gerekirse, Hafız Abdullah Nazırlı hoca, Elazığ’da yetişmiş en seçkin Kur’ân-ı Kerîm hafızı, ihlaslı bir âlim ve âbid, aynı zamanda bir Allah dostu ve peygamber aşığıdır. Kendisini bir ziyaretimde bana söylemiş olduğu şu sözü; ihlaslı, samimi, takva sahibi ve mütevazı bir Müslüman olduğunun delilidir: “Mehmet Bey! Bende olmayan niteliklerle beni lütfen fazla abartıp övmeyin.”
Hocaları:
Hafız Abdullah Nazırlı’nın ilk hocası, babası Hacı Ali Efendi’dir. Babasından Kur’ân-ı Kerîm öğrenip 12 yaşında hıfzını tamamlayarak Kur’ân hafızı olmuştur. Diğer hocalarını ise şöyle sıralayabiliriz:
- Hafız Mehmet Erçağ: Bu hocadan kıraat, tecvid ve makam dersleri almıştır
- Müderris Hafız Muhammed Efendi: Bu hocadan Arapça, Osmanlıca, Tefsir ve Şafi Fıkhı derslerini almıştır.
- Kayserili Hafız Mahmut Kuşçulu: Bu hocadan Aşere-Takrib kıraat dersi almıştır.
- Kayseri Müftüsü Abdullah Develioğlu: Bu hocadan tashih-i huruf, şiir ve edebiyat dersleri almıştır.
- Kayınpederi Kangal Müftüsü Abdullah Apaydın: Bu hocadan sarf, nahiv ve fıkıh öğrenmiştir.
- Sivas’ta Hacı Hamid Efendi: Bu hocadan da Hanefi Fıkhını okumuştur.
Yetiştirdiği Öğrencileri:
Hafız Abdullah Nazırlı Hoca, Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak Malatya, Sivas ve Elazığ gibi illerde toplam 30 yıl görev yapmıştır. Görev yaptığı süre içerisinde 5000 civarında insana Kur’ân-ı Kerîm öğretmiştir. 1000 kadar insana hafızlık yaptırmış böylece birçok öğrenci yetiştirmiştir. Yetiştirdiği öğrencileri arasında müftü, vaiz, din görevlisi, öğretmen, hâkim, subay ve mühendis olanlar vardır. Meşhur öğrencilerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Korkut Özal,
- Hafız Fikri Okur,
- Hafız Abdulkadir Okur,
- Fuat Yılmaz,
- Fevzi Yılmaz,
- Osman Şekerci,
- Mehmet Ateş,
- Timurtaş Uçar,
- Dr. Esra Gülengül
Eserleri:
Hafız Abdullah Nazırlı hocanın bizzat kendi el yazısı ile Osmanlıca olarak kaleme aldığı toplam 99 eseri mevcuttur. Bu eserlerinden 9 tanesi Türkçe Latin harflerine çevrilerek basılmıştır. Bunlardan ikisi; 1. “Mükellefin İlmihali”, 2. “Şiir Kitabı”, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları arasında çıkmıştır. Diğer ikisi ise; 1. “8 Cennet, 7 Cehennem”, 2. “Büyüklerden Öğütler” adlı kitapları Bahattin Küçükyurt tarafından basılmıştır. Dört eseri ise; 1. “Divan-ı Nazlı”, 2. “Hafızlara Vasiyet ve Nasihatlerim”, 3. “Güfteler”, ve 4. “Besteler” adlı eserleri Han Vakfı Yayınları arasında basılmıştır. “Nefsime Nasihatlerim” adlı eseri ise Ankara’da 2013 yılında Önder Matbaacılık Ltd. Şirketi tarafından basılmıştır. Diğer eserlerinden bazılarını ise şöyle sıralayabiliriz:
Kur’ân-ı Kerîm İle İlgili Eserleri:
1. Kur’ân-ı Kerîm Nasıl Bir Kitaptır? 2. Kur’ân-ı Kerîm ve Mucizeleri 3. Kur’ân’a Ait Bazı Bilgiler 4. Kur’ân’a İman ve İttiba 5. Kur’ân Türkçe Okunsun Diyorlar 6. Kur’ân ve Müslüman Düşmanları 7. Ey İman Edenler 8. Ehli Cennet ve Ehli Cehennemin Vasıfları 9. Dalalet Ehlinin Su-i Niyetleri 10. Geçmiş Kavimlerin Sebeb-i Helaki 11. Allah’ın Sevdiği ve Sevmediği Kullar 12. Allah Korkusu 13. Sekiz Cennet Yedi Cehennem 14. Yasin-i Şerif Tefsiri 15. Cezerî ve Türkçe Açıklaması.
Peygamber Efendimizle İlgili Eserleri:
1. Resulullah Efendimiz 2. Resulullah Âlemlere Rahmet Olarak Gönderilmiştir 3. Peygamberimiz Âlemlere Rahmettir 4. Resulullah Efendimizin Ashabıyla Sohbetleri 5. Peygamberler Niçin Gönderilmiştir? 6. Naat-ı Şerif ve Kasideler Mecmuası
Fıkıh İle İlgili Eserleri:
1. Edile-i Şeriyye 2. Mükellefin İlmihali 3. İslâm’ın Beş Şartı ve Faydaları 4. Mezhepler Tarikatlar ve Rüyaname 5. Namaz En Büyük İbadettir 6. Hac ve Hatıraları 7. Hac ve Menâsiki 8. Hacılara Lisan Rehberi 9. Namazlarımı Huzurla Kılamıyorum 10. el-Miftah Şerhi Nuru’l-İzah 11. Uyku Abdesti Bozar mı ve Kaplama Diş Hakkındaki Fetvalar
Dua, Hutbe, Vaaz ve Nasihatlerle İlgili Eserleri:
1. Dualar 2. Dualar Mecmuası 3. Dualar Risalesi 4. Hutbeler 5. Hutbeler 6. Hutbelerim 7. Muhtelif Vaazlar 8. Muhtelif Vaazlar 9. Muhtelif Vaazlar 10. Muhtelif Vaazlar 11. Değişik Vaazlar 12. Gençlerle Sohbet 13. Büyüklerden Öğütler 14. Hafızlarıma Vasiyet ve Nasihatlerim 15. Nefsime Nasihatler
Peygamberler Tarihi İle İlgili Eserleri:
1. Enbiyaların Çilesi 2. İbrahim ve İsmail Peygamberin Menkıbeleri 3. Hilkat-i Âlem ve Hilkat-i Âdem Aleyhisselam 4. Dört Büyük Peygamber ve Dört Büyük Kitap
Şiir Kitapları:
1. Gönülden Gelen Sesler 2. Gaye 3. Ebyât 4. Manzum Beyitler 5. Beşli Sözler
Risale ve Hatıraları:
1. Dört Risale 2. Beş Risale 3. Sekiz Risale 4. Hatıralarım 5. Hatırat Mecmuası
Muhtelif Konularla İlgili Eserleri:
1. Kıyamet ve Alametleri 2. Ahirette Zulüm Yok Adalet Var 3. Akide-i Ehli Sünnet 4. Ehl-i Sünnetin İmamları 5. Beş Soru Beş Cevap 6. Mübarek Geceler 7. İslâm’da Gaye Gönülden Gelen Eserler 8. Fikir ve Düşünceler 9. Düzeni Bozanlar 10. Gençlerde Uyanış Var 11. İslâm’da Hükümet 12. Cumhuriyet Devri 13. Avrupa Birliğine Üye 14. Bediüzzaman Kimdir? 15. Mustafa Meadid-din Kimdir?” 2
Müslümanlara Tavsiyeleri:
Elazığ’da 1995-2019 yılları arasında 24 yıl Fırat Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde öğretim üyesi olarak görev yaptım. Elazığ’da bulunduğum yıllarda Hafız Abdullah Nazırlı hocayı sık sık ziyaret ederdim. Kendisini bir ziyaretim sırasında;
- Muhterem Hocam! Günümüz insanlarına ne tavsiye edersiniz, onlara öğüdünüz ne olur?
diye sorduğumuzda, şöyle cevap vermiştir:
- “Yazdığım eserlerimin her birinde bunları ayrıntılı olarak açıkladım, ancak burada kısaca şunu söyleyebilirim:
“Değerli Müslümanlar! Dostunuzu ve düşmanınızı tanıyın, dost ile dost, düşman ile düşman olun. Hayrı şerri, hakkı batılı, imanı küfrü birbirinden tefrik ediniz. Aklınızla, şuurunuzla düşününüz. Hak nedir batıl nedir, iman nedir küfür nedir, hayır nedir şer nedir, bunları bilin, sonra da gelin hakka sarılıp hakka sahip olun, hakkın yolundan ayrılmayın. Daima hak ile beraber olun. Siz hakka sahip olursanız hak da size sahip olur. Her Müslüman şu üç nimetten dolayı çok şükretmelidir: 1. Rabbimiz bizi insan olarak yarattı, 2. Rabbimiz bizi ümmet-i Muhammed olarak yaratmıştır, 3. Rabbimiz bize sayısız nimetler ihsan etmiş, ellerimiz ayaklarımız, gözümüz, kulağımız.”
O öğrencilerine de daima şunu tavsiye ederdi:
Evlatlarım! Şu nasihatlerime kulak verin. Artık siz Hamele-i Kur’an-ı azimişşan oldunuz. Hepiniz Kur’an’ın hadimlerisiniz. Kur’an’a hizmet edeceksiniz. Bu kitap sizin kitabınızdır. Siz buna sahip olun. Eğer siz buna sahip olursanız, o da size sahip olur. Hem dünyada hem ahirette aziz olursunuz. Eğer siz onu bırakırsanız, o da sizi bırakır.
der ve şöyle söylerdi:
“Eşref-i ümmet olanlar hâfız-ı Kur’ân olur,
Hâfız-ı Kur’ân olanın Hâfızı, Kur’ân olur,
Kim kelâmullahı ezber eylese Allah için,
Hâmisi Allah olur, o nâil-i ihsân olur.”
Netice:
Netice olarak diyebiliriz ki,
“Bana bu dünyada okumak, okutmak, yazmak ve anlatmak çok sevdirildi.”
diyen Hafız Abdullah Nazırlı Hoca, ömrünü Kur’ân-ı Kerîm’e hizmet etmeye adamış ve gerçekten çok değerli hizmetler yaparak ahirete irtihal etmiş olan ihlaslı bir âlim ve âbid, aynı zamanda Allah dostu ve Peygamber aşığıdır. Yaşadığı süre içerisinde hayatı, ahlakı, ihlası, samimiyeti, takvası ve mükemmel kişiliğiyle örnek bir model olmuştur. Allah Teâlâ, kendisine gani gani rahmet eylesin, bizleri şefaatine nail eylesin inşallah. Âmin.
- Karateke, Tuncay, “Bir Kur’ân Öğretmeni Hafız Abdullah Nazırlı”, Amasya Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 4, 2015, s. 61.
- Soysaldı, Mehmet, “Yaşayan Bir Kur’ân Hadimi Hafız Abdullah Nazırlı”, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi “Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu”, Elazığ 23-25 Mayıs 2013, s. 395-398.
